قطب سوم حضرت شیخ ابوعلی کاتب

وَ جامِعِ المَراتِبِ وَ مَجمَعِ المَطالِبِ وَ مَرجَعِ أوُلِي المَفَاخِرِ وَ المَنَاقِبِ الحُسَينِ بنِ مُحَمَّد شيخ ابوعلي كاتب طابَ ثَراه. کنیت وی ابوعلی و نام شریفش حسن بن احمدالکاتب المصری ضبط کتب است. از بزرگان مشایخ و از طبقهٔ رابعه است. با ابوبکر مصری و شیخ ابوالقاسم نصرآبادی مصاحبت داشته و سر سپرده شیخ ابوعلی رودباری است و بر دست آن جناب تربیت و تکمیل یافته، سرانجام به خلافت و جانشینی وی نایل آمده. ابوعثمان مغربی و ابوعلی حسن بن علی المشتولی از تربیت یافتگان وی هستند. جنابش پس از رحلت شیخ ابوعلی رودباری بر مسند ارشاد سلسلهٔ معروفیه متمکن گردید و تا سال سیصد و پنجاه و سه به وظایف ارشاد اشتغال داشت، و در این سال شیخ ابوعثمان مغربی را به جانشینی خویش تعیین و خرقه تهی نمود. مدت تمکّن وی بر مسند ارشاد قریب سی سال بوده است.

معاصرین آن جناب از مشایخ طریقت:

  1. ابوالقاسم قصری
  2. ابوالقاسم جعفربن محمد المقری
  3. ابوالقاسم بشر یاسین
  4. ابوبکر

از علماء و فقهاء:

ابوعلی حسن بن قاسم طبری فقیه شافعی ابوالحسن علی بن عیسی بن عبدالله نحوی ابوعلی حسن بن حسین بن ابی هریره شافعی ابوسعید حسن بن عبدالله سیرافی

از خلفاء:

  1. الراضی بالله
  2. المتقی بالله
  3. المکتفی بالله
  4. المطیع لله عباسی
  5. معزّلدین الله علوی در مغرب

از امراء و سلاطین:

  1. عماد الدّولهٔ دیلمی
  2. رکن الدّوله دیلمی
  3. معزّالدوله
  4. کافور اخشیدی در مصر

شمّه‌ای از فرمایشات آن جناب:

فرموده است: اِذا انقَطع العَبيدُ اِلي الله تعالي بالکُلية فَاوَّلُ مايفيدُه الاِسْتغناءُ عَن النّاسِ  و فرمود: صُحبةَ الفُسّاقِ داءٌ و دوائُهُ مُفارَقَتُهُم  و فرمود: اِذا اَسْکَنَ الخَوفُ في القلبِ لا ينْطِقُ اللِّسانُ بما لا يعْنيه  و هم فرمود که خدای تعالی می‌فرماید: وَصَلَ اِلينا مَنْ صَبَرَ عَلَينا .

از احوال و کرامات آن جناب همین بس که می‌فرماید هرگاه چیزی بر من مشکل شدی، حضرت مصطفی (ص) را به خواب‌دیده و آن مشکل را پرسیدمی.


  1. هرگاه بنده به کلی به خدا منقطع شود اول نتیجه آن بی نیازی از خلق است. 
  2. مصاحبت فاسقان دردی است که دوای آن دوری از آنهاست. 
  3. هرگاه خوف خدا در دل جا گرفت سخن غیر لازم بر زبان جاری نمی‌شود. 
  4. خدای فرموده کسی به ما برسد که بر ما صبر کند (یعنی بر بلایا یا واردات از طرف ما).