ابنیه و مکان ها

مقابر، حسینیه ها و اماکن سلسله نعمت اللهی سلطانعلیشاهی گنابادی

شرح مختصری از ساختمان بقعه

زمانیکه پیکر مطّهر مرحوم حضرت آقای حاج ملّا سلطان محمد گنابادی (سلطان‌علیشاه) به خاک سپرده شد مجموعه مزار سلطانی تپه‌ای مرتفع و مجاور قبرستان و خالی از هرگونه ساختمان بود که مرحوم حضرت آقای حاج ملّاعلی نورعلیشاه گنابادی فرزند ارشد و جانشین طریقتی ایشان، ابتدا آن تپه را تسطیح کرده که بعدها «صحن بالا» نامیده شد و بطور موقت اطاق کوچکی بر سر قبر بنا نمودند و در اطراف آن با نقشه کامل پایه‌های قوی و دیوارهای محکم و راهروهای وسیع ساخته شد امّا چون دوره حیات ایشان پس از پدر بزرگوار مدّت زیادی طول نکشید و در این مدت گرفتار صدمات و اذیتهای مخالفین بودند موفق به انجام ساختمان بقعه نشدند.

پس از رحلت حضرت آقای نورعلیشاه جناب آقای حاج شیخ محمدحسن بیچاره بیدختی (صالح‌علیشاه) فرزند ارشد و خلیفه ایشان منظور آن حضرت را تعقیب نموده و با جدیتی خستگی‌ناپذیر در اتمام ساختمان بقعه و بنا و تکمیل سایر قسمتهای آن همّت گماشتند و پس از تکمیل دیوارها، سقف بزرگ مرتفعی روی پایه‌های اصلی به شکل گنبد زده‌شده و در تاریخ دهم ربیع‌الاوّل ۱۳۴۵ هجری پوشش اوّل گنبد خاتمه یافت.

داخل بقعه بشکل مربع و به وسعت ۸×۸ متر می‌باشد و ارتفاع سقف داخلی ۵/۱۴ متر است که با وضع بسیار زیبا و جالب توجهی آئینه‌کاری شده و چهار در زیبای نفیس منبت شده از چوب گردو و شمشاد برای چهار طرف بقعه تهیه شد که عرض هریک از درها ۲/۴۵ متر و ارتفاع بدون هلال ۲/۸۸ متر و با هلال ۳/۶۸ متر است.

کاشی کتیبه داخل بقعه هم به خط ثُلث اسامی مبارکه ائمه اطهار علیهم السلام و اولیای کبار است که اسامی مقدّسه با طلا نوشته‌شده است.

دیوارهای اطراف داخلی بقعه از کف تا ارتفاع ۱/۲ متر سنگ مرمر بسیار زیبائی نصب گردیده که بر استحکام پایه‌ها و زیبائی بقعه افزوده است.

در چهار طاقچه جنوبی بقعه شرح‌حال مختصر مرحوم حضرت آقای سلطان‌علیشاه و در طاقچه پنجم شرح‌حال حضرت آقای نورعلیشاه و در سه طاقچه دیگر شرح‌حال حضرت آقای صالح‌علیشاه روی کاشی تماماً به خط نستعلیق توسط استاد عبدالرسولی نوشته و نصب‌شده است.

پوشش دوم گنبد در سال ۱۳۷۰ قمری با بتون‌آرمه و تیرآهن شروع شد و در مدت یکسال خاتمه یافت.

در سمت شمال صحن بالا، صحن دیگری است به نام «صحن پائین» که از صحن بالا دوازده پله پائین می‌رود و در سمت جنوب صحن بالا که توسط نرده آهنی جدا شده صحن وسیعی است با حجرات متعدّد و مفروش و دارای اثاثیه لازم به نام «صحن کوثر» و درسمت مغرب صحن پائین صحن جدیدی توسط حضرت آقای حاج سلطان‌حسین تابنده گنابادی (رضاعلیشاه) ساخته شد که محل این صحن قبلاً کاروانسرا و مشهور به رباط بود که توسط حضرت آقای نورعلیشاه ساخته‌شده بود. بقیه کاروانسرا را فرزندان حضرت آقای صالح‌علیشاه وقف بر مزار نمودند حضرت آقای رضاعلیشاه اقدام به ساختمان آنجا به نام «صحن جدید» نمودند و حجراتی در قسمت شرقی صحن وصل به صحن پائین متصل به اطاقهای غربی صحن پائین ساخته شد و صحن بسیار زیبای خوبی احداث گردید که تعداد صحن‌های مزار با این صحن جدید چهار صحن می‌شود.

نکته جالب اینکه در ساخت مزار نامبرده، حضرت آقای نورعلیشاه شخصاً، علاوه بر نظارت مستمر، خود نیز مانند بقیه کارگران بعنوان نماد (سمبلیک) مشغول بکار می‌شدند و به تأسی از ایشان بقیه فقرا و اقوام در کار ساختمان مزار شرکت می‌کردند. حتی منقول است وقتی آقای رحمتعلیشاه مدتی در بیدخت اقامت کرده بودند ایشان هم روزی چند ساعت در مزار برای کمک به کارگران مشغول به کار می‌شدند و به این ترتیب روح همکاری در ایجاد این مکان مقدس که هر کسی دلبستگی خاصّی به آن داشت در همه به وجود می‌آمد.
این رویه همین طور در زمان حضرت آقای صالح‌علیشاه نیز ادامه یافت.

مرحوم آقای سلطانعلی سلطانی در خاطرات خود نقل می‌نمودند که حضرت آقای صالح‌علیشاه نیز در موقع ساخت مزار متبرک خود با کارگران کار می‌کردند و در موقع کار هریک از فقرا، میهمانان را که برای زیارت ایشان می‌آمدند به کار دعوت می‌نمودند، از جمله آقایان مشیرالسلطنه و دیگران در این کار شرکت می‌نمودند. حتّی یک‌بار که شوکت‌الملک در ضمن سفرش به زیارت ایشان آمده بود با کِبَر سن قدری کار کرد، می‌گفتند در موقع ساخت گنبد همه اقوام و بستگان صفی تشکیل داده بودند و گِل و آجر را دست به دست می‌دادند و خود حضرت آقای صالح‌علیشاه در انتها، گِل را دریافت و گنبد را آجرچینی می‌نمودند تا کار گنبد به اتمام رسید و با رویهٔ اتخاذ شده هریک از فقرا و اهالی محل خود را در این مزار از نظر معنوی سهیم می‌دانند.

حسینیه

در زمان حضرت آقای نورعلیشاه بنای حسینیه‌ای در سمت مغرب صحن بالا بطرز چهار طاقی ایجاد و در زمان مرحوم حضرت آقای صالح‌علیشاه حسینیه‌ای بزرگتر در غرب حسینیه اول بهمان نقشه ساختمان شد که بعداً حسینیه اوّلی جزء صحن گردید و چون در این اواخر گنجایش جمعییت را نداشت لذا در تابستان ۱۳۸۷ قمری توسط حضرت آقای رضاعلیشاه ساختمان دیگری به مساحت تقریبی ۳۶۰ متر مربع وصل به حسینیه سابق بنا گردید و در تاریخ رمضان سال ۱۳۸۸ قمری پایان یافت و در شب ۲۱ رمضان همان سال افتتاح گردید. این حسینیه که درب اصلی آن از صحن بالا باز می‌شود، دربی هم به صحن مخصوص خودش دارد زیرا در قسمت جنوبی حسینیه نیز صحن مفصّلی با گلکاری‌های زیبا تأسیس شد که یک در از حسینیه به آن صحن باز می‌شود و آنرا «صحن تکیه» می‌نامند و مربوط به حسینیه است و در حقیقت پنجمین صحن مزار می‌باشد.

کتابخانه

مزار متبّرک دارای کتابخانه رسمی است که در سال ۱۳۰۳ شمسی از طرف حضرت آقای صالح‌علیشاه در طرف شمال غربی صحن محلی برای ساختمان جدید کتابخانه پی‌ریزی شد بعداً ساختمان کتابخانه توسط حضرت آقای رضا علیشاه تعقیب و تکمیل شد و در بیست و هشتم جمادی الاولی ۱۳۸۸ (۱۳۴۷ شمسی) مصادف با روز تولد حضرت آقای سلطان‌علیشاه افتتاح گردید. ولی متأسفانه سالها کمتر مورد استفاده قرار می‌گرفت، تا اینکه کتابخانه بزرگ جدیدی در بیرون از محوّطه در ضلع شمالی مزار توسط حضرت آقای حاج دکتر نورعلی تابنده «مجذوب علیشاه» تأسیس و درسال ۱۳۸۳ شمسی افتتاح گردید. این کتابخانه در سه‌طبقه به متراژ ۱۵۰۰ مترمربع دارای سالن سخنرانی، مخزن کتاب، موزه و سالن قرائت است که اکنون مورد استفاده مراجعین قرار می‌گیرد.


مقبره بزرگان

قطب سی و چهارم حضرت سلطانعلیشاه گنابادی

وَ سُلطانِ العُرَفاء وَ زَينِ الحُكَماء وَ رَأسِ العُلَماء الزُّهدِ الأتَمِّ وَ الخُلقِ الأعظَم وَ بَاقِرِ عُلُومِ أولادِ آدَم مولانا الحاج ملّا سلطانمحمّد بيدختي گنابادي سلطانعليشاه طابَ ثَراه وَ جَعَلَ الجَنَّةِ مَثواه. نام شریفش حاج… ادامه مطلب

قطب سی و ششم حضرت صالحعلیشاه

مَلْجَإالْاَمْجادِ وَ مَلاذِنَاالْاَوْتاد وَ اَلْعالِمِ‌الصَّمَدانی وَ الْعارِف‌السُّبْحانی، اَلْمُؤَیِّدِ بِالتَّأییداتِ ‌الرَّبَّانیَّةِ وَ مُبَیِّنِ ‌الْاَسْرارِ الْاِلاهیَّة، قُطْبِ‌الْعارِفین وَ صالِحَ‌الْمُؤْمِنین، آیَةِ‌اللهِ الْعُظْمیٰ فِی‌الْاَرَضین، اَلْمَوْلَی‌الْمُؤْتَمَن مَوْلانا اَلْحاج شِیْخ مُحَمَّدحَسَنِ صالِحْعَلیشاه سَلیلِ جَلیلِ حَضْرَتِ آقای نورعلیشاه طابَ‌ثَراهُ ادامه مطلب

قطب سی و هفتم حضرت رضاعلیشاه ثانی

وَ قُطبِ العَارِفين وَ مَلجَإ السَّالِكين نَتيجَةِ الأولياء وَ زُبدَةِ الأصفياءِ زَينِ العُرَفاءِ وَ قُرَّة عَينِ الفُقَراءِ مولانا المُعَظَّم وَ مَلاذِنَا المُحترَم الحاج سلطانحسين تابنده رضاعليشاه ثاني قُدِّسَ سِرُّهُ الشَّريف سليل جليل حضرت قطب العارفين… ادامه مطلب

قطب سی و هشتم حضرت محبوبعلیشاه

قُطْبِ‌الْعارِفین و قِبْلَةِ‌الْسالِکینْ، اَلْجامِعِ‌الشَّريعَةِ وَالطَّريقَة، اَلْمُتَخَلِّقِ‌ بِالاَخْلاقِ‌ الْحَسَنَة، مَحْبُوب اَوْلياءَالله مَوْلانا و مُقْتَدانٰا اَلْحاج عَلی‌آقا تابنده مَحْبُوب‌عَليشاه سَلیلِ جَلیلِ قُطْبِ‌الْعارِفین حَضْرَتِ آقایِ رِضاعَلیشاه طابَ‌ثراهُ ادامه مطلب

قطب سی و نهم حضرت مجذوبعلیشاه

حضرت الهادی الی الشّریعة و الطّریقة المنتهی فی الفقر و الفناء مرضی اولیاء الله مولانا المعظّم. آقای حاج دکتر نورعلی تابنده مجذوبعلیشاه ادامه مطلب